تعریف ماساژ

امروزه ماساژ از چند دیدگاه مورد بررسی قرار می­گیرد. بطوریکه همه­ ی جوانب از زاویه دیدی متفاوت به علم ماساژ می­نگرند. چنانچه از دیدگاه تبادل انرژی بین افراد به آن نگاه کنیم همواره با تعادل حوزه ­های انرژی بین ماساژگیرنده و ماساژتراپیست روبه­رو خواهیم بود، در واقع بحث بالانس انرژی مطرح می­باشد. این انتقال انرژی از طریق تماس و لمس محیا می­شود و همچنین قطب­های هم­سو و غیر هم­سو نقش مهمی در برقرای ارتباط حوزه­های انرژی ایفا می­کند. چنانچه از منظر هنر به آن بنگریم می­توان آن­را به عنوان یک مهارت یا حرفه تخصصی مطرح نمود. این هنر از طریق نمایش حرکات دست و پا گاهی به درجاتی می­رسد که اجرای یک فن بسیار دشوار و مشکل می­باشد. اما یکی از جوانب بسیار مهم ماساژ از دیدگاه علمی و پزشکی می­باشد که از گذشته­ های بسیار دور برای تمامی تمدن­ها، به عنوان یک روش درمانی مطرح بوده است. امروزه ماساژ به­عنوان یک روش درمانی در کنار دیگر مدالیته­های درمانی در پزشکی نوین مطرح است. به­طوریکه از ماساژ می­توان به­عنوان یک روش ایمن، کارآمد و اثر گذار در طب مکمل جایگاه ویژه­ای را در نظر گرفت. 

حال به بررسی تعاریف متعدد ماساژ می­پردازیم و اینکه امروزه تعریف جامع ماساژ به چه گونه است؟

 

تعریف ماساژ

 

ماساژدرماني عبارت است از دست­ورزي بر روي بافت­هاي نرم بدن. اين درمان به رهايي از استرس و فشار عضلاني و درد ناشي از صدمات و سرعت بهبود ناراحتي­هاي حاد و مزمن كمك مي­كند.

کلمه ماساژ از یک کلمه یونانی به نام "ماسئین^[1]" که به معنای مالیدن است و مربوط به یک لغت لاتین "مانوس^[2]"  به معنای دست گرفته شده است. ولی به طور کلی، ماساژ عبارت است از یک سری حرکات منظم، مرتب و اصولی که روی بافت­های بدن به منظور اهداف خاصی به­کار می­رود. به عبارت دیگر ماساژ عبارت است از یک سری حرکات و مهارت­های دستی که به­طور منظم و مخصوص بر روی بافت­های بدن جهت تأثیر بر سیستم عصبی، عضلانی، پوست، مفاصل و گردش خون به­کار می­رود .

تعریف­های متعدد ماساژ

در کتب قدیمی تعاریف معینی از ماساژ به چشم نمی­خورد. یک کتاب فرهنگ لغت پزشکی در سال ۱۸۸۶ این تعریف را از لغت یونانی به معنی مالش دادن بیان کرده است.

«ویلیام مورل» در همین زمان تعریف جامع­تری را ارائه می­دهد و می‌نویسد ماساژ عبارتست از: یک سری حرکات دستی که برای درمان بعضی از بیماری­ها انجام می­گیرد.

«داگلاس گراهام» از بوستون (۱۸۸۴-۱۹۱۸) ماساژ را چنین تعریف می­کند: اصطلاحی است که مورد قبول پزشکان اروپا و آمریکاست و عبارت است از حرکاتی مانند: فریکشن^[3]، نیدینگ^[4]، رولینگ^[5]، پرکاشن^[6]، مانی پولیشن^[7] که روی بافت­های خارجی بدن به روش­های مختلف و به منظور درمان، آرام­بخشی و تسکین درد با دست­ها انجام می­شوند.

در سال ۱۹۳۲ «جان اس کالتر» این تعریف را ارائه کرد: ماساژ به تعداد زیادی از حرکات دستی که به بافت­ها و اعضاء بدن برای مقاصد درمانی اعمال می­شوند؛ اطلاق می­گردد. بهترین و کامل­ترین تعریف از «گرتروبرد» در سال ۱۹۵۲ بدین طریق ارائه شد: ماساژ عبارت است از یک سری مانورها و حرکات دستی که به بافت‌های نرم بدن اعمال شده و می‌تواند اثرات درمانی روی دستگاه­های عصبی عضلانی و گردش خون موضعی و عمومی، لنف و تنفسی داشته باشد. ماساژ مجموعه حرکاتی است که با دست و یا دستگاه­های مخصوص بر روی پوست انجام می­شود و باعث می­شود سلول­های بی­جان و مرده پوست از روی پوست پاکسازی شود و سلول­های جایگزین دوباره فعالیت خود را از سر بگیرند. ماساژ یعنی حرکات موزون، ریتمیک و زنجیره­ای که با تکنیک و روش­های خاصی توسط دست روی بافت­های بدن انجام می­شود.

تعاریف دیگر ماساژ: ماساژ عبارتست از دست­ورزي بر روي بافت­هاي نرم بدن. اين درمان به رهايي از استرس و فشار عضلاني و درد ناشي از صدمات و سرعت بهبود ناراحتي­هاي حاد و مزمن كمك مي­كند. امروزه ميليون­ها نفر در سراسر جهان از اين روش به عنوان يك روش مراقبت بهداشتي استفاده مي­كنند.

ماساژ درمانی، روشی آرام بخش و تسکین دهنده برای رهایی از دردها، رنج­ها و ارتقاء سلامت (مثل آرامش یا بهبود خواب) است.

تعریف ماساژ به نقل از سایت ویکی­پدیا: «ماساژ دستکاری لایه­های سطحی و عمیق عضلانی و بافت همبند با استفاده از تکنیک­های مختلف، به منظور افزایش عملکرد، کمک در روند درمان و ترویج آرامش و آسایش است.»

به نقل از سایت تبیان: «ماساژ به عنوان یکی از روش‌های پرطرفدار برای رفع خستگی، لاغری، چاقی، رفع دردهای عضلانی و شادابی پوست مورد توجه مردم قرار گرفته است.»

ماساژ عبارت است از کار با دست بر روی لایه رویین پوست که موجب کاهش فشارهای عصبی و عضلانی می­گردد و سرعت جریان خون و لنف افزایش می­یابد که حاصل این امر حمل سریع­تر هورمون­های ضد درد به اندام­های مختلف بدن می­باشد.

ماساژ مجموعه حرکاتی است که با دست بر روی پوست انجام می­شود و باعث می­شود سلول­های بی­جان و مرده پوست از روی پوست پاکسازی شود و سلول­های جایگزین دوباره فعالیت خود را از سر بگیرند.

اگرچه ماساژ را به­وسیله دستگاه­های الکتریکی از قبیل ویبراتوریا توربین‌های هیدروتراپی می‌توان اعمال کرد؛ اما آنچه در اینجا مورد نظر ماست شرح تکنیک­هایی است که به­وسیله دست­ها به­کار برده می­شوند.

ماساژ علمی سنتی برای درمان بیماری­ها و نارسائی­ها است. چینی­ها در این علم پیشگام هستند و همواره روش­های جدیدتری را مورد بررسی و تحقیق قرار می­دهند. به نحوی که دانشمندان دنیا همگی بر این باور هستند که ماساژ یک روش درمانی کاملاً علمی و قابل استفاده است.

بقراط به نتایج سودمند مالش و ماساژ در تأمین و بازگرداندن نیروی عضلانی افراد ناتوان تا حدی پی برد و برای درمان بعضی از عوارض مفصلی و عضلانی از این روش­ها استفاده نمود.

امروزه نیز از ماساژ با اهداف مختلف و به شکل وسیع و گسترده­ای استفاده می­کنند و به­ویژه در درمان دردهای عضلانی و مفصلی جایگاه ویژه­ای را نسبت به سایر روش­های درمانی به خود اختصاص داده است و همچنین در توان­بخشی و بازتوانی بیماری­های مختلف به شکل خاصی به ­کار می­رود.

 

تعریف جامع و کامل ماساژ

واژه ماساژ علمی و آکادمیک، به مجموعه­ای از حرکات موزون، ریتمیک و زنجیروار که با متد و روش­های خاصی توسط دست یا پا روی بافت­های بدن انجام می­شود اطلاق می­گردد. این مانورها می­بایست با یکدیگر هماهنگی و هارمونی داشته باشند. در واقع ماساژ از ترکیب مانورهای متعدد دست تشکیل می­شود که با یک ملودی و آهنگ خاص، همانند نواختن یک آلت موسیقی، نواخته می­شود. به­طوریکه مجموعه این مانورها ارتباط معنا داری را با یکدیگر داشته باشند و به دنبال نیل به هدف خاصی باشند. تمامی نکاتی که گفته شد از این جهت حائز اهمیت هست که ما با چندین دستگاه فوق­العاده پیچیده اعم از مغز، سیستم عصبی عضلانی و چندین سیستم دیگر به­طور همزمان مواجه هستیم و یکی از نکات مهم در ماساژ ایجاد ملودی در سیستم عصبی مرکزی می­باشد که می­تواند تأثیرات مطلوبی را بر عملکرد این سیستم برجای گذارد و از این جهت بسیار حائز اهمیت است.  از دیگر نکاتی که در تعریف ماساژ نیز می­توان به آن اشاره کرد، رعایت اصول قرینه­سازی در مواجهه با بافت­های بدن است. به­طوریکه کلیه فنون به­طور قرینه و با یک میزان فشار و زاویه متقارن در هر دوطرف بدن انجام شود.

پس بنا به نتیجه­ گیری از تعاریف فوق، ماساژ علمی و آکادمیک می­بایست چند فاکتور مهم را دارا باشد:

• حرکات موزون باشد.
• حرکات ریتمیک و آهنگین باشند.
• تکنیک­ها به یکدیگر مرتبط و متصل باشند.
• حرکات دست هماهنگ باشد.
• تکنیک­ها با یکدیگر هارمونی داشته باشند.
• تکنیک ها با یکدیگر قرینه باشند.

 

منبع: کتاب شگردهای ماساژ کلاسیک با گرایش روسی؛ تألیف: بکتاش الهامیان، انتشارات آوای ظهور

کتاب چارچوب ماساژ؛ تألیف: بکتاش الهامیان، انتشارات آوای ظهور

 

[1] Massein

[2] Manus

[3] سایش

[4] ورز دادن یا مالش

[5] غلتاندن بافت و پوست

[6] حرکات کوبشی

[7] حرکات دستکاری بافت­ها و مفاصل